ΑΥΘΑΙΡΕΤΑ: ΕΠΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ 5 – ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ & ΠΡΟΣΤΙΜΑ
Από το 2021, που σταμάτησε η υπαγωγή αυθαιρέτων της κατηγορίας 5 για ιδιωτικά ακίνητα, έχουν υπαχθεί σχεδόν 500.000 αυθαίρετα των υπόλοιπων κατηγοριών, ενώ υπολογίζεται ότι την προηγούμενη τετραετία, όπου η κατηγορία 5 συμπεριλαμβανόταν στις τακτοποιήσεις, είχαν υπαχθεί πάνω από 1 εκατομμύριο ακίνητα. Η επαναφορά της υπαγωγής των μεγάλων αυθαιρέτων αποτελεί ζήτημα ύψιστης σημασίας, καθώς το τελευταίο διάστημα δεν ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθούν πολυάριθμες μεταβιβάσεις ακινήτων που εκκρεμούν έως σήμερα, ενώ παράλληλα πολλές ξενοδοχειακές μονάδες έχουν μείνει αναξιοποίητες λόγω της αδυναμίας τους να ενταχθούν στον αναπτυξιακό νόμο και να λάβουν κάποια οικονομική ενίσχυση.
Παρά τη σχετικά πιο θετική στάση του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το Συμβούλιο της Επικρατείας αντίκειται στην επαναφορά της κατηγορίας 5 έως ότου ολοκληρωθούν οι κατεδαφίσεις που έχουν εκδοθεί για ακίνητα ανεγερμένα από τη 1η Ιανουαρίου του 2024 και σε δεύτερη φάση για ακίνητα από τις 27 Ιουλίου του 2011 έως το τέλος του 2023. Παράλληλα, εκκρεμεί η διαμόρφωση της συνολικής εικόνας για τον ακριβή αριθμό των αυθαιρέτων καθώς και των περιοχών στις οποίες βρίσκονται. Στην προσπάθεια αποσαφήνισης της κατάστασης, πρόκειται να ολοκληρωθεί ένα νέο σύστημα παρακολούθησης του δομημένου περιβάλλοντος (με δορυφορικές εικόνες, αεροφωτογραφίσεις και drones) με σκοπό τον εντοπισμό και την κατεδάφιση των αυθαίρετων κατασκευών και την εξακρίβωση των στοιχείων που έχουν δηλωθεί, καθώς θα υπάρχει και η δυνατότητα καταχώρησης καταγγελιών από πολίτες σε μία νέα ψηφιακή πλατφόρμα. Η μη αληθής δήλωση των στοιχείων αποτελεί μείζον πρόβλημα, ειδικά σε τουριστικές περιοχές όπου νεότερες κατασκευές έχουν καταχωρηθεί ως παλιά αυθαίρετα, ενώ στην πραγματικότητα χτίστηκαν εξ ολοκλήρου ή ολοκληρώθηκαν μετά το 2011.
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας εξετάζει ορισμένες προϋποθέσεις που αναμένεται να τεθούν κατά την επαναφορά της κατηγορίας 5 εφόσον τακτοποιηθούν οι ανωτέρω εκκρεμότητες. Συγκεκριμένα, τα ακίνητα που θα συμπεριλαμβάνονται θα είναι όσα έχουν χτιστεί πριν από τις 28 Ιουλίου του 2011 και θα ελεγχθούν από ελεγκτή δόμησης για την πληρότητα των κριτηρίων ένταξης τους σε διαδικασία τακτοποίησης. Ο έλεγχος θα πραγματοποιείται σε όλες τις περιπτώσεις, και όχι δειγματοληπτικά, και η δήλωση μετέπειτα θα περνά στο επόμενο στάδιο, της οριστικής υπαγωγής, εφόσον καταβληθούν τα προβλεπόμενα πρόστιμα. Το ύψος των προστίμων αναμένεται να είναι ανάλογο με ό,τι προβλεπόταν από τις προηγούμενες ισχύουσες ρυθμίσεις με κάποιες προσαυξήσεις ανάλογα με τον χρόνο υπαγωγής. Η καταβολή του προστίμου θα εξασφαλίζει τη διατήρηση του ακινήτου για τα επόμενα 30 χρόνια και παρά το γεγονός ότι θα είναι εφικτό να καταβληθεί σε πολλές μηνιαίες δόσεις (πιθανότατα έως 100), δεν θα υπάρξει πρόσθετη δυνατότητα έκπτωσης όπως ισχύει στις υπόλοιπες κατηγορίες αυθαιρέτων. Στην περίπτωση που ο ιδιοκτήτης θελήσει το ακίνητό του να εξαιρεθεί μόνιμα από την κατεδάφιση, θα μπορεί να πραγματοποιήσει την εξαγορά με ποσό ίσο της υπέρβασης του συντελεστή δόμησης (Σ.Δ.) στην «Τράπεζα Γης» (Τράπεζα Δικαιωμάτων Δόμησης και Κοινόχρηστων Χώρων).
Τα έσοδα από την διαδικασία τακτοποίησης τους θα κατανεμηθούν με τρόπο ανάλογο ώστε να συνεισφέρουν στην διαδικασία περιβαλλοντικής αποκατάστασης. Πιο συγκεκριμένα, λίγο παραπάνω από το μισό πρόστιμο που θα καταβάλλεται θα αποδίδεται σε ειδικό λογαριασμό του Πράσινου Ταμείου και θα προορίζεται για ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις των δήμων και για την εφαρμογή σχεδίων της πόλεως προ το 1983. Παράλληλα, θα καταβάλλεται και ένα επιπρόσθετο πρόστιμο, μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας της τακτοποίησης, που θα είναι αμιγώς περιβαλλοντικό, με σκοπό την ανάπλαση και την αποκατάσταση.
Developed by Cactus
